تاریخ ادب، یک حوزه معرفتی ترکیب یافته از تاریخ و ادب است، اما تاریخ ادب با تاریخ عمومی تفاوت دارد. در تاریخ عمومی، عوامل درونی حادثه، چندان مورد بحث نیستند، اما در تاریخ ادبی، مساله تداوم سنت در آثار ادبی و نسبت اثر با قبل و بعد از خود، یکی از مسائلی است که به صورت جدی مورد بحث قرار می­گیرد و ماهیت حادثه ادبی را از واقعه سیاسی جدا می کند. توفیق در روابط بینامتنی با خواندن دقیق متون و مشخص کردن تأثیر و تأثرات آنها و همچنین نشان دادن فردیت هنرمند در تاریخ از مسائلی است که در تاریخ عمومی کمتر مورد توجه قرار گرفته،  در حالیکه از مسائل عمده تاریخ ادب به حساب می آید. هم چنین آثار ادبی بی زمان هستند. یعنی حادثه ادبی همیشه اتفاق می افتد و خوانندگان جدیدی که با آثار جاودانه مواجه می شوند،  همواره رویکرد،  فهم و درک تازه ای از متون دارند که این درک،  بخشی از تاریخ ادب را تشکیل می دهد.از سوی دیگر به دلیل این که گزینش در ادب، تابع ذوق است، همیشه این بخش، آسیب پذیرترین بخش تاریخ ادب به شمار می رود که در تاریخ عمومی کمتر اتفاق می افتد.. شکّی در این نیست که پژوهشها و مطالعات ادبی دارای پیوندهای محکمی با تاریخ هستند و این موضوع در ادب عربی و فارسی به دلیل رابطۀ بسیار ادب با حوادث تاریخی نمود بیشتری پیدا کرده است،  اما هیچ یک از این قضایا نمی تواند توجیه کنندۀ تقسیم تاریخ ادب بر طبق تاریخ در معنای خاص آن گردد. تاریخ با گذشت سالها هنوز هم نتوانسته است خود را از طریقۀ کهنِ پرداختن به ذکر زندگی خلفا و امیران و رهبران نجات دهد و تاکنون موفق به ارائه نگاهی جامع گرایانه به همۀ طبقات اجتماعی آن و در همۀ سرزمینهای وابسته به آن نشده است.در واقع، مورّخان تاکنون سبکهای نوین تاریخ نویسی را به کار نبرده ­اند.با چنین وضعیتی، مرتبط ساختن مطالعات ادبی به ارائه تاریخ و تبعیت از آن کاری بسیاری خطرناک است. در این صورت نه تنها تاریخ موفق به روشن ساختن ابعاد تاریک ادب نمی گردد،  بلکه جامه ابهامات و سیاهی ­های خود را هم بر تن ادب خواهد کرد. نکتۀ دیگر در تطبیق مطالعات تاریخ ادبی و تاریخ این است که در این مطابقت،  تاریخ بسیاری از فرضیه­ ها را با این عقیده که از بدیهیّات هستند، بر ادب تحمیل خواهد کرد و به این ترتیب پژوهشگر ادبی با به کاربستن اطلاعات غلط تاریخی، در تحلیل خود به گمراهی سوق داده می شود.انکار رابطه و همکاری بین مطالعات ادبی و تاریخ درست نیست اما این رابطه باید آزادانه و دوطرفه باشد و بر تبادل نتایج قطعی و صحیح مبتنی گردد نه تحمیل یکطرفۀ آن. این اشتباه را مورّخان ادبی معتقد به نظریۀ آکادمیک، مرتکب شدند و تاریخ ادب را بر مبنای تقسیم بندیهای تاریخی،  به ادوار مبتنی بر دوره ­های سیاسی قسمت کردند. نتیجه این کار منجر به این قضیه شد که آراء و نظرات ادبی تبدیل به عقایدی پراکنده، مختلف و غیرواقعی گردد. وظیفۀ اصلی مطالعات ادبی که ارائه نتایجی روشن و قاطع در مورد تاریخ ادبی است،  با تبعیت مطلق ادب از تاریخ به طور مسلّم خدشه دار شده است.

نظرات شما عزیزان:

مریم

ساعت8:51---18 آذر 1391

- [ایمیل]

سلام باتشکر از متنی که نوشتید چون شرحی قابل درک و متنی سلیس داشت.

سری به وبلاگ فقیرانه ما بزنید

f.gh

ساعت18:28---3 مهر 1391

salam ostad!


پاسخ:علیکم السلام..

س. ظ

ساعت16:21---3 مهر 1391

سلام و عرض ادب :

تشكر از اين پست و پاسخ به سوالات من :

استاد شايد اين طور به نظر مي رسد يا من برداشت مي كنم كه ما در ادبيات بايد سعي داشته باشيم به درستي مفهوم تاريخ را در كنار ادبيات تحليل كنيم تا خود ادبيات را .

يعني تاريخي كه در كنار ادبيات مطرح است به عنوان علمي كه فقط جنبه نظري آن مورد توجه است مقصود ما نيست و با آن نوع تاريخ كه به عنوان يك عنصر مربوط به ادب و سياست يا اقتصاد است متفاوت است

استاد اين برداشت صحيحه ؟

يعني بايد بگوييم تاريخ در « تاريخ ادبي » در معناي متداول خود نيست تا حاكي از ظهور و حضور و زوال و عينيت آثار ادبي در زماني معين از سير مستمر زمان باشد .

يعني ما در تاريخ ادبي بحث را در تقدم و تاخر مطرح مي كنيم البته تقدم و تاخري كه به زوال آثار در درازناي زمان منجر نشود !!!


پاسخ: الان خوب شد، دقیقاً درسته...بارک الله. مطلب شماره 4 از سلسله مطالب تاریخ ادب نگاری به شرح این موضوع خواهد پرداخت.

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: